Deze week las ik – via mijn Twitter timeline – een rapport van de RMO over nudging en de terugtredende overheid. De RMO is geen voorstander van nudging door overheden. Voorzitter Said Harcahoui zei tegen NRC dat de RMO het niet afschiet, maar dat nudgen door de overheid niet zomaar kan. De vrijheid van burgers mag namelijk niet in gevaar komen., zo redeneert de RMO. Maar waarom zegt de RMO dat? En is nudging echt anders?
Wat is nudging?
Een ‘nudge’ is eigenlijk een ‘duwtje’. “Een nudge is een verandering van de keuzearchitectuur die het gedrag van mensen in een voorspelbare richting verandert”, staat in een artikel onder de titel Judging nudging.
Al helder? Waarschijnlijk nog niet. Dus daarom een concreet voorbeeld. David Cameron heeft zijn eigen ‘nudge-dienst’: the Behaviroual Insights Team. Zij vroegen zich af waarom mensen geen gebruik maakten van subsidies voor energiebesparende maatregelen door het isoleren van hun woningen. Mogelijk zou het een probleem kunnen zijn dat de meeste mensen er tegenop zagen om hun zolder op te ruimen. Door het aanbieden van die service – zelfs als daarvoor betaald moest worden – ging het aantal subsidieaanvragen voor isolatie met grote sprongen omhoog.
Ook het aanpassen van teksten is een veelgebruikte ‘nudge’. Zo deed het Behaviroual Insighs Team onderzoek naar het verhogen van het aantal orgaandonoren. De zin ‘Als u een orgaantransplantatie nodig zou hebben, zou u er dan een willen? Als dat zo is, help dan anderen’ zorgde voor het grootste verschil.
De overheid en nudging
En bij zo’n voorbeeld als orgaandonatie heeft de RMO twijfels. Op de site van het RMO staat: “In zijn advies stelt de RMO dat nudging door de overheid alleen toelaatbaar is als dit het vermogen van burgers versterkt om verleidingen te weerstaan die niet overeenstemmen met hun eigen waarden en doelen. Terughoudendheid bij meer omstreden beleidsonderwerpen is van belang. Naarmate klassieke grondrechten als de vrijheid van meningsuiting, de onaantastbaarheid van het lichaam en het recht op privacy meer in het geding zijn, neemt de noodzaak tot terughoudendheid toe. Denk bijvoorbeeld aan onderwerpen als vaccinaties, orgaandonatie en rituele slachting. De bewijslast dat een onderwerp onomstreden is, ligt bij de overheid.”
Ik kan me daar wel iets bij voorstellen. Toch denk ik dat nudging meer ingezet zou kunnen worden door overheden. Nudging kan een groot verschil maken door kleine aanpassingen. Kijk maar!
Meer lezen over nudging:
- Site van Behavarioul Insights Team
- Boek: Nudge, naar betere beslissingen over gezondheid, geluk en welvaart (Thaler en Sunstein)
- Wikipedia: Nudge theory